Nurseli Aygün Bilgi İletişim Ağı - AZERBAYCAN
  Esas Sayfa
  TÜRK DÜNYASI
  ABECELER
  AZERBAYCAN
  TÜRKMENİSTAN
  ÖZBEKİSTAN
  ANKET
  Konuk defteri
  Nurseli
                           AZERBAYCAN
Azerbaycan Bayrağı
Resmî imge
Azerbaycan Bayrağı Azerbaycan Arması

Azerbaycan
Resmî adı Azerbaycan Cumhuriyeti  ,
Avrupa ve Asya kıtaları arasında, Güney Kafkasya'da ülke. Kuzeyinde Rusya ve Gürcistan, batısında Ermenistan, güneyinde İran ve güney batıda Nahçıvan'a komşu olarak Türkiye yer alır. Ayrıca doğuda Hazar Denizi'ne kıyısı vardır.
 

Tarih

Günümüzden Geçmişe Azerbaycan Türkleri 'nin tarihi;

  • Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti (1921-1991)
  • Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti (1918-1920)
  • Osmanlılar'la İlişkiler (1870-1918)
  • Azerbaycan Hanlıkları (1747-1813), Afşarlar (1736-1802), Kaçarlar, (1796-1925), Seki hanlığı, Karabağ hanlığı, Taliş hanlığı, Kuba hanlığı, Bakü hanlığı...
  • Safeviler (1501-1736)
  • Akkoyunlular (1470-1501)
  • Karakoyunlular (1380-1469)
  • Timurlular (1407-1460)
  • Altınordu (1336-1400)
  • İlhanlılar (1256-1336)
  • Harzemşahlar (1172-1220)
  • İldenizliler Atabeyliği (1141-1172)
  • Büyük Selçuklu Devleti (1040-1141)
  • Revvadiler (981-1040)
  • Salariler (941-981)
  • Saciler (879-941)
  • Şirvansahlar (861-1538)
  • Araplar (705-879)
  • Sabirler (638-705)
  • Hazarlar (630-965)
  • Batı Göktürkler (603-630)
  • Sibirler (Sabirler) (500-603) (638-705)

Azerbaycan sözcüğünün kökeni

Azerbaycan'ın adı konusunda değişik görüşler bulunmaktadır. Burayı (M.Ö. 323) yöneten komutanlarından Atropates'ten geldiği söylendiği gibi "Od" anlamındaki azer sözcüklerinden geldiği de belirtilmektedir. Ancak, bu yer adının etimolojisi yapılırken, bu bölgede egemenlik Süren Kasar (Hazar) Türkleri'nin ismi de göz önüne alınmalıdır ve kaynaklara göre gerçek payı da büyüktür.

Selçuklu Türkleri'nin Azerbaycan'da görülmeleri ise 1015-1021 yılları arasındadır. Sultan Alparslan zamanında Azerbaycan'da Türkmenler sayesinde Azerbaycan'ın Türkleşmesi kolay gerçekleşmistir. Azerbaycan daha sonra İlhanlılar'ın egemenliğine girmiş ve bir süre Altınordu Devleti'nin hakimeyitinde kalmış; Akkoyunlu ve Karakoyunlular döneminde Türk nüfusu bakımından en yoğun dönemini yaşamıştır. Daha sonra Azerbaycan'da Safeviler, Afşar ve Kaçarlar hüküm sürmüşlerdir.

Bundan sonra sırasıyla; Şeki, Gence, Bakü, Derbent, Kuba, Nahcivan, Revan, Tebriz, Urmiye, Erdil hanlıkları dönemi başlamıştır.

Azerbaycan toprakları Rusların egemenliğine girdikten sonra Erivan'a ve Karabağ'a Ermeni'ler yerleştirilmeye başlanılmıştır.

Azerbaycan Türkleri, 1918 - 1920'de Kafkasya Kurultayı'nı toplamış ve 28 Mayıs 1918'de de ulusal Azerbaycan Devleti'ni kurmuşlardır. Bu devlet Orta Doğu'da ilk özerk cumhuriyet olmuştur. Ancak 1920'de Kafkasya ötesi Sosyalist Sovyet Cumhuriyetler Birliği'ne katılmak zorunda kalmıştır. 30 Eylül 1991'de SSCB çöküşüyle bağımsızlığını yeniden ilan etmiştir.

Azeriler Kafkasya bölgesinin en büyük Türk bölümünü oluşturmaktadır..

Bugüne kadar Kafkaslarda Türkçülük hareketlerinin merkezi hep Bakü olmuştur. Bu düşüncenin isim babaları Hüseyni Zade Ali, Ağaoğlu Ahmed, Ali Merdem Topçu Bey'dir.

Coğrafi konumu

Azerbaycan 38°-25 kuzey enlemleri ile 44°-50 doğu boylamları arasındaki coğrafı bölgeye yerleşmiştir. Sınırların uzunluğu 3600 km dir. Azerbaycan 657 metre deniz seviyesinden yüksektir ve topraklarının % 50'si dağlık alanlardır. Dağlık alanlar Büyük Kafkasya, Küçük Kafkasya ve Talış dağlarından meydana gelmektedir. En yüksek yeri Tufandağı 4489 metre'dir. Hinal dağı, Delidağı, Kedidağı önemli dağlarıdır. Kura-Aras Ovası en büyük düzlüktür.

Azerbaycan iklimi dünyadaki 11 iklim çeşidinden 9 una sahiptir. Yıllık ortalama sıcaklığı 10 °C'nın üzerindedir. En büyük gölü 17,5 km² ile Hacıkabul Gölü'dür.

Azerbaycan'ın en uzun nehri 1364 km Hazar Denizi'ne dökülen Kura Nehri'dir. Kura'nın bir kolu olan Aras ise 1072 km'dir.

Demografik durumu

Etnik Grup Nüfus (1990 öncesi) Oran Nüfus (2007) Oran
Azeriler 5.805.000 % 82,6 8.411.000 % 95
Rus 392.300 % 5,5 144.000 % 1.6
Ermeni 390.500 % 5,5 130.000 % 1.5
Lezgi 171.000 % 2,4 178.000 % 2
Avar 44.100 % 0,6    
Yahudi 30.800 % 0,4 8.000 % 0,09
Diğer 80.000  % 1 240.436  % 2.8

Kaynak:

Ocak 1990 olaylarından sonra ülkede bulunan Rusların ve Karabağnın Ermeniler tarfından işgalinden dolayı Ermeniler'in göçü yoğunlaşmıştır. Karabağ dışında artık hemen hemen hiç bir Ermeni yaşamamaktadır.

Toplam nüfus büyüme oranı %0,89'dur.

Yaş grubu - Toplam nüfustaki payı

  • 0-14 - 33.0
  • 15-29 - 28.9
  • 30-44 - 17.7
  • 45-59 - 12.0
  • 60 + - 8.4

Yukarı Karabağ

  • Yüzölçümü: 4.400 km²
  • Nüfusu: 295.000

Azerbaycan toprağı olan Karabağ bugün Ermeni işgali altındadır ve yaklaşık bir milyon Azeri Ermenilerin baskıları sonucu bölgeden göç etmeye zorlanmıştır.

Ermeniler, tüm Birleşmiş Milletler ve Agit kararlarına rağmen işgal ettikleri bölgelerden çekilmemektedirler.

Din

Azerbaycan'da halkın %94'ü Müslümandır (çoğunluğu Şii). Halkın geri kalanı ise (yaklaşık %4'ü) Hıristiyandır (çoğunluğu Rus Ortodoks Kilisesi, Gürcü Ortodoks Kilisesi ve Molokan). Çok küçük bir bölümü ise Yahudidir.

ALFABE

Azerbaycan Cumhuriyeti'nde 1991'den bu yana Latin alfabesi kullanılmaktadır. Eskiden kullanılan Kiril alfabesi ise artık kullanılmamaktadır. İran'daki Azerbaycanlı ya da Azerbaycanlı olmayan Türkler ise Arap alfabesi kullanmaktadırlar. Kiril ile Latin alfabeleri arasında aşağıda gösterildiği gibi bire bir ilişki vardır (ancak Kiril alfabesinde harflerin sırası değişiktir):

(Aa Аа), (Əə Әә), (Bb Бб), (Cc Ҹҹ), (Çç Чч), (Dd Дд), (Ee Ее), (Ff Фф), (Gg Ҝҝ), (Ğğ Ғғ), (Hh Һһ), (Xx Хх), (Iı Ыы), (İi Ии), (Jj Жж), (Kk Кк), (Qq Гг), (Ll Лл), (Mm Мм), (Nn Нн), (Oo Оо), (Öö Өө), (Pp Пп), (Rr Рр), (Ss Сс), (Şş Шш), (Tt Тт), (Uu Уу), (Üü Үү), (Vv Вв), (Yy Јј), (Zz Зз).

Azerbaycan Alfabesinde bütün yabancı adlar Azerbaycan Alfabesi kurallarına göre yazılır, örneğin "Bush", "Buş" olarak, "Schröder" ise "Şröder" olarak yazılır.
Arapça asıllı bazı sözcüklerde '(apostrof) kesme işareti olarak kullanılır: cüz'i. Bu gösterge bazı sözcüklerde ünlünün uzun okunduğunu göstermek için kullanılır: e'lan.

 

Azerbaycan alfabesinde Türkiye alfabesinden farklı olan harfler şunlardır:

ə: açık e

x: sert h

q: kalın g



Şu an sitemizde 3014 ziyaretçikonuk gezmektedir.
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol